School is meer dan onderwijs - 21/09/2020

De lockdown weegt zwaar op Vlaamse jeugd.
Als CLB pleiten we ervoor om scholen maximaal open te houden. CLB-cijfers tonen aan dat de lockdown zwaar woog op de Vlaamse jeugd: 41 % meer interventies voor interactieproblemen in het gezin tijdens de periode maart-juli ten opzichte van vorig jaar. Net wanneer kinderen, jongeren en hun ouders dus noodgedwongen thuiszaten. Op het moment dat je als samenleving beperkingen moet opleggen, kies dan voor het openhouden van de scholen. Kinderen en jongeren leren er niet enkel, ze vinden er ruimte, structuur, vrienden, alerte leerkrachten én laagdrempelige hulp.

21 september 2020

De CLB’s noteerden een stijging in het aantal interventies over problemen thuis, interactieproblemen binnen het gezin en verontrusting tijdens de maanden maart-juli 2020 tegenover dezelfde periode in 2019. Kijken we naar de maanden maart en april, dan tonen de cijfers een bijzonder grote toename. Net die maanden dat leerlingen en ouders noodgedwongen thuiszaten.

  • Problemen thuis: +15,6 %
    maart (+37 %) en april (+54 %).
  • Interactieproblemen binnen het gezin : +41,3 %
    maart (+67 %) en april (+91 %)
  • Verontrusting: +28,5 %
    maart (+ 56 %) en april (+66 %)

Meer details vindt u onderaan.


'Nooit meer een volledige lockdown.'
'Dagelijkse coronacijfers in het nieuws vertellen niets over het effect van de maatregelen op het menselijke aspect in je samenleving.'
'Het zijn echt wel kinderen en jongeren in kwetsbare gezinnen die proportioneel het hardst getroffen zijn.'
'Er moet absoluut een deur openblijven in de scholen.'


Dat hoorden we 21 september in de hoorzitting in de coronacommissie van het Vlaams Parlement over de evaluatie en verdere uitvoering van het Vlaamse coronabeleid in het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: jeugdhulp en kinderopvang. Hendrik Delaruelle (algemeen directeur Vlaams Welzijnsverbond), Caroline Vrijens (Kinderrechtencommissaris) en Tim Stroobants (directeur van het Vlaams Expertisecentrum Kindermishandeling) brachten hun ervaringen en bezorgdheden. Daarom dit pleidooi.

Van stoepgesprekken tot anoniem chatten: de impact van de COVID-19-maatregelen

Dat de maatregelen zulke gevolgen hebben, is niet verwonderlijk. Om verschillende redenen. Soms kenden de CLB's deze leerlingen en ouders al, omdat er al een traject liep. Bij andere gezinnen waren de COVID-19-maatregelen de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen. In nog andere gezinnen speelde gebrek aan persoonlijke ruimte een rol: als je weinig plek hebt en niet eventjes weg kan na een ruzie, dan weegt dat op het welbevinden en functioneren van alle gezinsleden.

Extra zorg op psychosociaal vlak was dus absoluut aan de orde. Bij het CLB waren we erg bezorgd dat leerlingen in een kwetsbare situatie van de radar zouden verdwijnen toen de scholen dichtgingen. Daarom hebben we alles op alles gezet. Telefoons, mails, stoepcontacten, we versterkten de CLB-chatploeg … wat veilig kon, deden we ook. Daarbij hebben we overigens gewéldig veel hulp gehad van scholen die ook alert waren voor wie van de radar verdween tijdens het afstandsonderwijs. Sommige cliënten waren moeilijk te bereiken, dikwijls net cliënten in een zorgwekkende situatie. Er werden heel veel inspanningen gedaan om aanklampend te werken, waardoor we leerlingen hebben kunnen vasthouden. Vinden we dat genoeg? Neen, kinderen en jongeren in precaire situaties verdienen beter.

De school is meer dan onderwijs

'Zo blij dat ik weer naar school kon', hoorden we op 1 september. Leerlingen geven zelf aan: de school, dat is zoveel meer dan een plaats waar je wiskunde en taal, geschiedenis en basket leert. De school is ook een tweede thuis waar je vrienden maakt en waar je bij leerkrachten terechtkan. Waar ze alert zijn voor de signalen die kinderen en jongeren uitzenden, waar er een zorgstructuur is uitgebouwd en waar een hulpverlener, het CLB, vlot bereikbaar is. CLB’s zijn voor leerlingen vertrouwde hulpverleners die om de hoek zitten. Die tweede thuis met laagdrempelige en vertrouwde hulp moet voor leerlingen gegarandeerd blijven.

Overigens, we zagen ook één daling in de cijfers: interventies m.b.t. verwaarlozing daalden met 31,4 %. Is dat goed nieuws? We denken dat het jammer genoeg te maken heeft met het feit dat signalen van verwaarlozing nu minder konden worden opgemerkt door leerkrachten. Eigenlijk viel er een stukje sociaal netwerk weg. De school betekent meer dan onderwijs.

Denk lange termijn en hou scholen zoveel mogelijk open

Als samenleving is het logisch dat je in een situatie als de coronacrisis de zorg en het onderwijs voor kinderen en jongeren als een prioriteit beschouwt. Op het moment dat je als samenleving beperkingen moet opleggen, kies dan voor het openhouden van de scholen. Kinderen en jongeren leren er niet enkel, ze vinden er ruimte, structuur, vrienden, alerte leerkrachten én laagdrempelige hulp.

In ons pleidooi voor het openhouden van de scholen verliezen we de virologische invalshoek nooit. Vandaar nogmaals de nadruk op het belang van de afstandsregel, hygiënemaatregelen, mondmaskers en bubbels. In heel Vlaanderen zetten CLB’ers dan ook alles op alles om scholen bij te staan om op een veilig manier open te kunnen blijven.

Meer informatie? Een gesprek?

Stefan Grielens
Algemeen directeur
Vrij CLB Netwerk
0495 40 09 85


Algemeen perscontact:
Annelies De Graeve
02 240 07 67
0484 731 100

Cijfergegevens

Als een leerling, een ouder of een leerkracht een probleem meldt aan het CLB, wordt dat geregistreerd in LARS, het systeem waarmee we leerlingendossiers bijhouden. We tellen het aantal interventies, niet het aantal unieke leerlingen. Voor een leerling zal een CLB immers meestal meerdere interventies doen. Bij psychisch lijden of verontrusting is een simpel adviesgesprek (1 interventie) meestal géén oplossing waar de leerling wat mee is.

schooljaar '18-'19schooljaar '19-'20verschilstijging of daling in %
problemen thuismaart55477638209137,69605
april37435776203354,31472
mei67976575-222-3,26615
juni579861073095,329424
juli90991560,660066
totaal2337227011363915,56991
opvoedingmaart80093413416,75
april57176119033,27496
mei878888101,138952
juni887864-23-2,59301
juli205202-3-1,46341
totaal343436492156,26092
verwaarlozingmaart2843486422,53521
april196186-10-5,10204
mei436186-250-57,3394
juni425210-215-50,5882
juli5035-15-30
totaal1408965-443-31,4631
interactieproblemenmaart1367228792067,30066
april817156875191,92166
mei1458172626818,38134
juni1300164834826,76923
juli268292248,955224
totaal53217521220041,34561
verontrustingmaart30894837174856,58789
april22773781150466,05182
mei405942211623,991131
juni3679457389424,30008
juli72288816622,99169
totaal1423518300406528,55638

Ben je een leerling en zit je ergens mee?

CLB voor leerlingen